• Основна
  • Регион
  • Македонија
  • Свет
  • Магазин
  • Глас од истокот
  • Осојак
  • Видео канал
  • Follow us
    • Facebook
    • Twitter
    • Youtube
    • Instagram
Брегалнички Портал
  • Импресум
  • За нас
  • Маркетинг
  • Авторски права
  • Контакт
Брегалнички Портал
  • Основна
  • Регион
  • Македонија
  • Свет
  • Магазин
  • Глас од истокот
  • Осојак
  • Видео канал
loading...
Насловна
Македонска бесмртност
Историски личности

Стојанче Никодиноски: За Даме Груев

декември 23rd, 2020 Историски личности коментари 169
Стојанче Никодиноски: За Даме Груев

Дамјан Груев – Даме (с. Смилево, Битолско, 19. I 1871 – врв Петлец, кај с. Русиново Малешевско, 23. XII 1906) – Револуционер со душа и со срце, верен на идејата од која се водеше, за која се бореше и за која загина – ослободување на македонскиот народ. Целиот свој живот беше со народот, првенствено како негов учител, а потоа и како еден од основачите на Внатрешата Македонска Револуционерна Организација. Даме беше столбот на кој се потпираше народноослободителното движење, посебно Внатрешната Македонска Револуционерна Организација. Тој беше инспиратор и организатор на народноослободителната борба во тој период, посебно на Илинденското востание во 1903 година.

Само неколку личности од илинденскиот период во народот останале врежани како нивни апостоли и водачи. Првиот апостол е Гоце Делчев, а вториот е Даме Груев. Еден со друг се надополнуваа. Мајка им беше Македонија. Целиот свој живот и го посветија, и на олтар го положија, загинаа за Македонија.

Даме груев е роден во 1871 год. во с. Смилево, Битолско. Татко му Јован бил по професија ѕидар. Се претпоставува дека имал мијачко потекло, од с. Селци. Основно учлшпте завршил во родното село а гимназија, од I до IV клас, во Битола, од V и VI клас во Солун, во машката гимназија „Св. Кирил и Методиј“. Во 1887/1888 година учествувал во големиот бунт на учениците на солунската гимназија, за запирање на бугаризацијата и за настава на македонски народен говор. Во јануари 1888 година, заминува со поголема група од 19 души, меѓу кои Петар Поп Арсов, во Белград. Образованието го продолжува во Гимназијата во Белград, каде учествува во бунтот против режимот на србизација на македонските ученици. Во 1891 година оди во Софија, каде студира историја на Високото училиште.
Идејата Даме целосно да се посвети на македонското дело, особено доаѓа до израз за време на неговите студии во Софија. Верен на идејата која го водеше, за афирмирање на македонската посебност и за одбрана на македонските интереси, со неколку македонски студенти формирал група, која дејствувала под името Млада македонско книжевна дружина (ММКД). Група во која биле Петар Поп Арсов, Пере Тошев, Иван Хаџи Николов и др., го издавала списанието “Лоза”.

Во Софија со неколку истомисленици од кругот околу „Лоза“, создаваат „Дружба“ , чија цел им е по завршувањето на учењето да се приберат во Македонија, каде имаше голема потреба од сили на интелигенцијата. Среде тој интимен круг се раѓа идејата да се издигне револуционерна организација во Македонија. Во Софија главните членови на „Дружбата” беа Хр. Поп Коцев, Д, Мирчев, Никола Дејков и Поп Арсов, кои со Даме се стремеа да бараат примена на член 23 од Берлинскиот договор.

Даме Груев, кој во овој период е доста активен (членува и во социјалистичката група), станува сомнителен и по убиството на бугарскиот министер за финансии Христо Белчев, веднаш бил затворен заедно со неколку другари. Во затвор поминува 15 дена, по што бил ослободен. Во меѓувреме додека бил во затвор, поради неговите напредни идеи, агитирањето и одбивањето да служи војска, Даме груев во 1891 година бил исклучен од Високото училиште.

Веднаш по излегувањето од затвор, Даме Груев во април 1891 година се вратил во Македонија. Кога доаѓа во Битола, одвај имал 20 години, но веќе имал јасна свест за тоа што треба се направи за остварување на големата идеја за ослободување на Македонија. Формирал револуционерно друштво од младите учители. Слично како и во Софија, Даме уште во текот на летото во Битола формира „Дружба”, во која на почетокот беа: Лука Џеров (од Битола, беше заврпшл V или VI клас во солунската гимназија), Неделко Дамјанов (од Битола, учител), Дуртанчев (учител, род. од Битола), Никола Кочов (учител од Битола) и др. Пристапиле кон изработка на устав, но тогашниот владиката Козма, го попречил натамошното јакнење на Дружбата.

На Груев не му било дозволено да остане во Битола, па откако бил назначен за учител во родното место, прво заминува во Смилево каде држи Школо за возрасни, а потоа, во 1892 година, заминува во Припеп. По доаѓањето во Прилеп, Даме наидува на козервативна средина кај неговите колеги, учители, кои го попречуваат во неговата револуционерна дејност. Набрзо сфатил дека за развивавње на револуционерната свест треба плодна почва, а во тоа време, најпогоден бил Солун затоа во летото 1893 година се вратил во Солун каде работи како коректор во печатницата на Коста Самарџиев.

Даме Груев со Петар Поп Арсов и со Иван Хаџи Николов формирале Македонска револуционерна група во која влегле: Андон Димитров, Христо Батанџиев (двајцата учители) и д-р Христо Татарчев (лекар) и ги поставиле основите на Македонската револуционерна организација. Даме бил иницијаторот за основачката средба на ВМОРО на 23 октомври 1893 година во Солун, а на конститутивниот состанок на 7. I 1894 година Груев станал прв секретар на Централниот Комитет.

Одамна свесен дека без културна слобода и издигнување нема ни ослободување, од Солун во 1894 година заминал во Штип како главен учител во трикласно училиште. Тука за првпат се сретнал со Гоце Делчев (учител во штипското Ново Село) и Туше Деливанов. Како учител, близок до народните маси, заедно со неговите истомисленици, работел на организирање на населението за остварување на долгоочекуваниот сон. Во летото 1894 започнал да ги формира првите ревулуционерни комитети.

Од основањето на тајната македонска револуционерна организација и првиот Централен комитет, цели шест години Груев неуморно ја обиколува Македонија и го организира населението примајќи нови приврзаници, според прописите на Уставот.

Во 1895 година бил назначен за училишен инспектор и се враќа во Солун. Се активира во работењето на Организацијата со што го воведува шифрарникот. Османлиските власти во 1898 година го протерале во Битола, каде што бил уапсен во месец август 1900 година, во врска со Попставревата афера. Осуден бил на 10 години затвор. Од затворот во Битола ја продолжува својата активност. Одржувал врски, давал инструкции и раководел со Месната организација. Во мај 1902 година, бил префрлен од Битола во затворот во Подрум-Кале (Мала Азија), каде што бил заедно со Христо Татарчев и Христо Матов. Десет месеци потоа (март 1903) бил амнестиран и се вратил во Македонија (во Смилево). Кратко време потоа заминал во Солун, каде што имал средба со Гоце Делчев. Делчев никако не успеал да го наговори Груев за отповикување на јануарската одлука на ЦК на ТМОРО за кревање неподготвено востание.

Груев не отстапил и пред силата на аргументите и пред инсистирањето на Делчев. Преземајќи ја фаталната одговорност, разговорот со Делчев ќе го заврши со зборовите: „Доста е, подобро ужасен крај, отколку ужас без крај!“ Сигурно бил свесен за сите околности околу Востанието, но и за тоа дека Македонија, последна на Балканот, ја добива шансата да биде ослободена и да формира, по долго време, своја држава. Сепак, Илинденското востание, со кое практично раководеше тој, ќе остане забележано како востание во кое е формирана првата република на Балканот.

На Смилевскиот конгрес одржан на почетокот на мај со кој претседавал Груев, бил избран Главен востанички штаб на Битолскиот револуционерен округ. Меѓу членови на Главниот штаб, Анастас Лозанчев, Борис Сарафов, бил избран и Даме Груев, кој бил задолжен за бранење Смилевското подрачје. Учествува во донесувањето на одлуката за датумот на кревање на Илинденското востание. Самиот чин на кревање на востанието на 2 август 1903, Даме Груев го доживеал како историски миг за македонскиот народ, кој бил решен по секоја цена да се бори и да се избори за слобода и за своја држава. Но во борбата за ослободување ги доживеал и ужасите на страдањата на својот народ. На 14 август одбраната на Смилево била пробиена, а востаниците заедно со народот се повлекле на повисоките места на Бигла планина.

По неколкумесечните исцрпувачки борби со огромната, модерно вооружена непријателска армија, Главниот востанички штаб донел одлука за запирање на Востанието со цел народот да се поштеди и да се зачуваат силите и кадрите на движењето. Духот на Востанието ќе се преточува и за време на НОБ, кога, покрај другото, и многу партизански единици ќе ги добијат имињата на великаните од илинденскиот период: Гоце, Даме, Јане… Илинден ќе стане симбол на македонскиот непокор и светилиште за сите оние, без оглед на народноста и други предзнаци, на кои слободата им е во преден план.

Даме си остана чист македонски револуционер. Веруваше дека Европа ќе помогне во ослободувањето на Макеоднија. Но како и други пред него се излажа. По Востанието Груев останал во Битолско со народот за да работи на консолидирање на Организацијата. Се застапувал да продолжи да функционира Организацијата, централизирана како тајна држава во османлиската држава, како „подземна Република“. Во 1905 година претседавал на Општиот конгрес на Револуционерната организација и бил избран за член на Централниот комитет. Сакал да се надминат поделбите но постигнатото единство на Конгресот траело кратко. Груев одлучил да се врати на теренот во Македонија.
Загинал во борбата на врвот Петлец кај с. Русиново (Малешевско). Населението од Русиново го погребало во дворот на селската црква. Подоцна неговите телесни останки биле пренесени во с. Смилево.

ВЕЧНА ТИ СЛАВА ВОЈВОДО❗

Пишува: Стојанче Никодиноски

loading...

Пренеси го гласот:

Facebook Twitter LinkedIn Pinterest
Претходна објава Комити- Скопје со порака по повод 114 годишнината од загинувањето на Даме Груев
Следна објава Заев- Премиер, државата -тоне народот -ограбен и осиромашен, а Зоки бара Александар Николоски да си поднесе оставка
Може да Ве интересира:
На денешен ден е роден првиот македонски драмски писател кој пишувал на мајчин, Македонски јазик
Историски личности

На денешен ден е роден првиот македонски драмски писател кој пишувал на мајчин, Македонски јазик

јануари 15th, 2021 191
На денешен ден пред 78 години на ѕверски начин се убиени Мирче Ацев и Страшо Пинџур од страна на тогашниот бугарски фашистички окупатор
Историски личности

На денешен ден пред 78 години на ѕверски начин се убиени Мирче Ацев и Страшо Пинџур од страна на тогашниот бугарски фашистички окупатор

јануари 4th, 2021 130
На денешен ден 2 јануари 1952 година починал Д-р Христо Татарчев- еден од основачите на Македонската револуционерна организација
Историски личности

На денешен ден 2 јануари 1952 година починал Д-р Христо Татарчев- еден од основачите на Македонската револуционерна организација

јануари 2nd, 2021 223
Стојанче Никодиноски: За Ќосето...
Историски личности

Стојанче Никодиноски: За Ќосето...

декември 25th, 2020 230
На денешен ден пред 114 години кај врвот Петлец во беровско загинува Дамјан Даме Груев во херојска смрт
Историски личности

На денешен ден пред 114 години кај врвот Петлец во беровско загинува Дамјан Даме Груев во херојска смрт

декември 23rd, 2020 866
Васка Илиева со своето постоење ја задолжи Македонија и Македонците. Денес се навршува 97 годишнина од нејзиното раѓање
Историски личности

Васка Илиева со своето постоење ја задолжи Македонија и Македонците. Денес се навршува 97 годишнина од нејзиното раѓање

декември 21st, 2020 1069
Каков човек ќе пораснеш ако си растен со поезијата на Вапцаров? На денешен ден е роден големиот Македонски поет Никола Јонков Вапцаров
Историски личности

Каков човек ќе пораснеш ако си растен со поезијата на Вапцаров? На денешен ден е роден големиот Македонски поет Никола Јонков Вапцаров

декември 7th, 2020 269
Никола Груевски во спомен на починатиот Ѓорги Наумов: Тој секогаш ќе остане дел од историјата на Македонија и на ВМРО-ДПМНЕ
Историски личности

Никола Груевски во спомен на починатиот Ѓорги Наумов: Тој секогаш ќе остане дел од историјата на Македонија и на ВМРО-ДПМНЕ

ноември 9th, 2020 219
Сонував дека сум цар. Се разбудив и се уште бев цар- 17 години без последниот Македонски цар
Историски личности

Сонував дека сум цар. Се разбудив и се уште бев цар- 17 години без последниот Македонски цар

октомври 13th, 2020 199
Facebook Comments
Жена на денот
Силви Факон и нејзините неверојатно рачно изработени фустани

Силви Факон и нејзините неверојатно рачно изработени фустани

1633
Маж на денот
Скот Аткинс - Боречки  уметник кој го води актерството

Скот Аткинс - Боречки уметник кој го води актерството

363
Најнови објави
Јан 27th 11:59 PM
Твитеризам

Лаже-Суши

Јан 27th 11:03 PM
Политика

Мила Царовска предлага учебниците да заминат во историјата. Ако продолжи со оваа реформа ќе и се случи револуција

Јан 27th 10:09 PM
Политика

Шеќеринска меѓу редови призна дека погрешила. Време е да си поднесе оставка како што е пракса во демократските земји

Јан 27th 9:48 PM
Став

Сашо Тасевски остро кон Мила Царовска

Јан 27th 9:36 PM
Испињач

Златко Ориѓански го пречека својот прв гостин во Тирана

Јан 27th 9:32 PM
Политика

Николоски: Политичкиот договор околу пописот создава нереални бројки и може да ја однесе цела држава во погрешен правец

Јан 27th 9:03 PM
Политика

Сашо Ордановски прв јавно проговори за федерализација на државата. Започна финалната фаза за разнебитување на Македонија

Јан 27th 8:56 PM
Политика

Мицкоски: Заев менува членови на историската комисија со цел за притисок врз останатите членови за да попуштат пред лагите за Македонскиот идентитет

Јан 27th 1:11 PM
Регион

Нови вработувања во администрација во време на рецесијa во Кочани

Јан 27th 8:09 AM
Испињач

Најубаво да си викнат полиција

Набери здравје
Приказната за Пијанечкото "Модро Злато": Сина слива (Лат.Prunus domestica)

Приказната за Пијанечкото "Модро Злато": Сина слива (Лат.Prunus domestica)

Набери здравје: Шипка (народно Шипци) Latin. Rosa canina

Набери здравје: Шипка (народно Шипци) Latin. Rosa canina

Прошетај по Брегалница
Традицијата живее во село Ѕвегор- Приказната за Ѕвегорска сурова 2020
Што да се прави?

Традицијата живее во село Ѕвегор- Приказната за Ѕвегорска сурова 2020

Школството и просветителскиот живот во село Разловци
Што да се види?

Школството и просветителскиот живот во село Разловци

Започна постапка за прогласување на Осоговските планини за заштитено подрачје од V-та категорија
Што да се види?

Започна постапка за прогласување на Осоговските планини за заштитено подрачје од V-та категорија

Пијанец- Важен крстопат меѓу истокот и западот, центар на Балканскиот полуостров во срцето на еден од најчистите еколошки региони
Што да се види?

Пијанец- Важен крстопат меѓу истокот и западот, центар на Балканскиот полуостров во срцето на еден од најчистите еколошки региони

Планината Голак- Значаен но неискористен туристички потенцијал за економски развој на Делчево и регионот
Што да се види?

Планината Голак- Значаен но неискористен туристички потенцијал за економски развој на Делчево и регионот

Неделни топ 5 на Брегалнички
Шести ден молк од Шеќеринска и Пендаровски за скандалот со враќање на воените претставници на Македонија од НАТО
Став

Шести ден молк од Шеќеринска и Пендаровски за скандалот со враќање на воените претставници на Македонија од НАТО

Јан 22nd, 2021 552
Ковачки: Шеќеринска и Пендаровски да кажат пред јавноста дали некој им подметнал или не им подметнал кандидат за воен претставник во НАТО
Политика

Ковачки: Шеќеринска и Пендаровски да кажат пред јавноста дали некој им подметнал или не им подметнал кандидат за воен претставник во НАТО

Јан 25th, 2021506
Најубаво да си викнат полиција
Испињач

Најубаво да си викнат полиција

Јан 27th, 2021485
Царовска со 7 години стаж (од кои 4 како владин функционер) ќе прави образовни реформи во државата
Твитеризам

Царовска со 7 години стаж (од кои 4 како владин функционер) ќе прави образовни реформи во државата

Јан 26th, 2021345
Актерот Сашо Тасевски повика за поддршка на Христијан Мицкоски против лажираниот попис по желба на СДС-пазарџик и ДУИ
Став

Актерот Сашо Тасевски повика за поддршка на Христијан Мицкоски против лажираниот попис по желба на СДС-пазарџик и ДУИ

Јан 26th, 2021320
Архива на статии
ГАЛЕРИЈА
57032251 335328067342454 7183551506589679616 n
glamour 035
thylane blondeau kid
received 2566543273357429
dan stevens 09
Monica Bellucci 55
received 649880368788590
received 2343087886015637
shadow and art 19
glamour 044
laura-wells 10
12-11-2015-1447338697
burning man fest 091
11-23-753x1024
30-05-2018-1527684374
25-30
57377520 379491062654532 6954696957361127424 n
burning man fest 038
Наш Instagram дом
Нека не ве лажат очите инкасаторот од позади карпата стои...
No corona....
Не е Павароти, но врши работа....
Василичарскиот обичај е традиција длабоко вкоренета во идентитетот на Македонскиот народ....
Вевчанка во јавна полемика Вевчанка во јавна полемика со полицајците
Си дојде ѓаволот по своето.. Си дојде ѓаволот по своето...
"Пато масовно за цело село", "Пато масовно за цело село", патот до Македонските вечни ловишта или патот до Македонската Валхала...
Алтернативниот најдобар фу Алтернативниот најдобар фудбалер на минатиот век. Крунисан од милионите фанови кои сметаат дека неговата фудбалска магија едноставно не е од овој свет.
Замина како и што живееше... со тресок...
Ќе биде запаметен!
Повеќе... Наш Instagram дом
Авторски права: © Брегалнички.мк [Вести од исток] 2019. Сите права запазени.
Овозможено од: SERVING BUSINESSES I DEVELOPING PROGRESS Anastasov Ltd.