Пијанечко-Малешевска свадба – сублимат на традицијата на народот од овој регион

Пренеси го гласот

Термин: Крај на август, почеток на септември
Локација: Центар на Делчево, повеќе други локации
Организатор: КУД “Гоце Делчев” Делчев

Интензивна временска отсечка која раскажува безвременска приказна за Пијанечко-Малешевската традиција

Ако една мисла има вечност, тогаш таа вечност е токму традицијата. Пренесувана од колено на колено, со генерации додека светот е свет и векот е век. За денеска ние како една мала алка од таа бескрајна верига на вредности да бидеме свидетели на раскошот и убавината која од памтивек го краси животот на овие простори. Пијанечко-Малешевската свадба е горд и уникатен репрезент на таа бесконечна низа на естетика, мудрости, практики, искуствено знаење, создателство, лични и колективни постигања и креативност.

Пред 20-тина години се роди идејата дека таа традиција треба да биде зачувана во нејзината изворна форма во налетот на општата глобализација која се подлабоко продираше помеѓу нашиот народ. И еве после две децении Пијанечко-Малешевската свадба гори како светол факел во тунелот на денешните премрежја низ кои општествува народот од ова поднебје. Сведочи за времињата што биле, деновите што се и иднината што ќе донесе…

За време на случувањата поврзани со Пијанечко- Малешевската свадба секој посетител и добронамерник најдиректно може да ги воочи и искуси интензитетот и силината на Пијанечко-Малешевските традиции. Низ силината на емоциите и заедништвото секој присутен љубител на фолклорното богатство може на неколку денови да биде сведок на она што со векови се практикува од пијанечко-малешевскиот човек. Музиката, песните, ората, народните инструменти, традиционалната носија, орнаменти и украси, се совршена подлога за раскошот и богатиот дух на народот од ова поднебје. А она што за секој добронамерник доаѓа како вишна на тортата е богатата и раскошна Пијанечко-Малешевска традиционална кујна и специјалитети родени од креацијата на нашите баби и дедовци, посветени домаќини кои надалеку се познати по своето гостопримство. Широката лепеза на вкусови содржани во роднокрајните специјалитети е искуство кое не може ниту еден текст, фотографија или видео да ги раскаже. Тие се доживуваат на лице место со крената чаша ракија произведена од автохтоната сина слива која од памтивек се одгледува на овие простори.

Се на се Пијанечко-Малешевската Свадба е богатство на мигот, непроценливо задоволство за сите сетила и незаборавна временска отсечка која е дел од вечноста која егзистира на ова поднебје.

Превземено од ДЕСТИНАЦИЈА ДЕЛЧЕВО

СИТЕ ПРАВА ЗАПАЗЕНИ
НАЈСТРОГО СЕ ЗАБРАНУВА ПРЕВЗЕМАЊЕ И КОРИСТЕЊЕ НА ОВАА СОДРЖИНА (ТЕКСТ, ФОТОГРАФИИ, ВИДЕО ИЛИ ГРАФИЧКИ ЕЛЕМЕНТИ) ОД БИЛО КОЈ ПОЕДИНЕЦ ИЛИ ПРАВЕН СУБЈЕКТ БЕЗ ПИСМЕН ДОГОВОР ИЛИ ПИСМЕНА СОГЛАСНОСТ ОД БРЕГАЛНИЧКИ ПОРТАЛ

Генерални карактеристики и особености на Пијанечко-Малешевската свадба, од идеја до реализација

Кон крајот на месец август и почетокот на септември, во Делчево, Берово и Пехчево традиционално се одржува Пијанечко-Малешевска свадба. Одржувањето на една ваква традиционална свадба како јавен настан има за цел да ја оживее и зачува свадбената традиција и сите свадбени обичаи што се практикувале во дамнешните времиња. Свадбарските обичаи и песни во пијанечко-малешевскиот регион се мошне специфични и интересни од фолклорен и етнолошки аспект. Богатството на колоритни шари на народните носии, старите обичаи кои веќе не се присутни на современата свадба, свадбарски песни и ора, оркестарот од гајди, зурли и тапани се составен дел од Пијанечко – малешевската свадба. Посебен доем на автентичност на секоја семејна или народна веселба во минатото давале богатата изворна песна, обичаи, верувања, кажувања, поврзани со овие семејни или општонародни слави.

Посебен пиетет народот од Пијанец и Малеш одсекогаш имал кон свадбите како одраз на заедништво, љубов, почит и семејни вредности кои што играле особено значајна улога во секојдневието на луѓето покрај планините Влаина, Голак, Средна, Кадиица и Малешевските планини. И така како што времето одминува на овие простори заедно со жуборот на реката Брегалница, така традицијата оставила свој значаен белег за минатите времиња содржни токму преку адетите и случувањата на самите семејни свадби и веселби.

Свадбата останала најавтентичен доказ на традицијата. Започнува со низа припремни активности како припрема на чеизот, канењето на роднините и пријателите, канењето на блиските починати, месење плетеници во куќата на момчето и девојката, подготовка на женска свадба и низа други помали ритуали.

Главната свадбена церемонија се случувала во недела. Започнува од пред куќата на младоженецот каде се собираат сватовите кои одат по невестата. Целата церемонија се одвивала според старите обичаи на земање на невестата, правењето адети против лоша магија на младенците, пречекот на младоженецот и сватовите во куќата на невестата, купувањето на невестата, китењето на младоженецот и гостите, изнесувањето на невестата од дома, венчавката, влегувањето во домот и организирањето на свадбениот ручек. Ручекот е придружен со низа песни и адети, а по неговото завршување се започнува со народни песни и ора, од кои секако најголемо внимание заслужува орото Копачка специфично за овој крај.

Превземено од ДЕСТИНАЦИЈА ДЕЛЧЕВО

Привични почетоци за организација на “Пијанечко-Малешевска свадба” како настан од значење на заедницата

Со првична цел да се набават нови носии и опинци, се изготви проект со име Пијанечко- малешевската свадба во функција на туристичка понуда на регионот, проект финансиски поддржан од Светска Банка преку Министерство за култура на Република Македонија.

А главните цели на проектот беа:

-популаризација на свадбата како туристичка атракција во склоп на туристичка понуда на регионот
-зачувување и продолжување на народната традиција и обичаи.

Се направи истражување за тоа колку се запознаени младите со народните обичаи, со акцент на свадбарските обичаи и заклучокот беше дека младите сакаат да знаат за традицијата и да ја продолжат. Беа посетени повеќе постари лица во неколку села и градови во Пијанечко-малешевскиот регион, а тие со солзи во очите емотивно се сеќаваа какви биле свадбите во минатото со сите адети, песни и ора…

За избор на младоженците беше објавен конкурс и како еден од критериумите беше барем еден од младоженците да потекнува од Пијанечко-малешевскиот регион. И така чекор по чекор, во Делчево во септември 2003 година, во манастирскиот комплекс Св. Богородица – Балаклија, за првпат беше организирана Пијанечко-малешевската свадба на стар автентичен начин, настан што траеше една недела според сите обичаи, настан што ги разбранува заборавените чувства за нешто убаво, за нешто наше, вековно…

По неколку години, идејата за организирање на свадбата се обнови. Формиран беше Организационен одбор во состав:

Членови на КУД „Гоце Делчев“-Делчево: Зенил Реџепов-Стручни (координатор), Тереза Филобок (автор), Виолета Арсова (претседател), Љупчо Прачковски (заменик претседател), Ермина Реџепова (претседател на РКЕЦ Тернипе МК), Бране Антовски, Натка Тричкова, Спаско Тричков, Игор Николовски, Ванчо Велиновски, Антон Антовски, Розета Таќева, Наташа Гоцевска, Благица Вангеловска, Ана Илиевска, Жаклина Пешовска, Александра Пецовска, Сања Гоцевска, Емилија Чапевска, Драгана Димитровска, Елена Петровска, Љупка Јовановска, Марија Тодоровска, Влатко Гоцевски, Влатко Цековски, Ненад Стамболиски, Влатко Ефтимовски и Виктор Стоичовски.

Членови од ЕЛС Делчево: Весна Илиевска, Снежана Трајкова, Димитар Арсов, Ванчо Новоселски и Влатко Ангеловски.

Втората Пијанечко-малешевската свадба се одржа на 8 септември 2007 година, финансиски поддржана од ЕЛС Делчево и ГТЗ-РЕДЕМ.

Како придружна манифестација на свадбата беше одржан и МЕЃУНАРОДЕН ДЕТСКИ ФОЛКЛОРЕН ФЕСТИВАЛ ДЕЛЧЕВО 2007. Учесници на фестивалот беа:

– КУД „Гоце Делчев“ – Делчево домаќин
– КУД „Разлог“-Разлог, Република Бугарија
– КУД „Јане Сандански“ – Пехчево
– КУД „Димитар Беровски“ – Берово
– КУД „Ѓореџе Беледеси“ – Измир, Турција
– Друштво за култура „Каблови“- Јагодина, Србија
– РКЕЦ „Тернипе МК“- Делчево
– ФАНТП „Атанас Манчев“ – Бургас, Бугарија
– КУД „Св.Климент Охридски“ – Симитли, Бугарија

Превземено од ДЕСТИНАЦИЈА ДЕЛЧЕВО

Свадбарски обичаи во Пијанечко-малешевскиот регион

Свадбарските обичаи и песни во пијанечко-малешевскиот регион се мошне специфични и интересни од фолклорен и од етнолошки аспект. Современата свадба се разликува од порано. Многу обичаи околу склучувањето на брак се менуваат и се редуцираат под влијание на градот и како резултат на културните прилики и новите општествено- економски услови.

Според обичајното право, постоел извесен ред на мажење и женење во семејството. Помладиот член не можел да се омажи или да се ожени пред постариот од него. Меѓутоа постариот можел да се согласи и за тоа барал преженка, дар за благословот. Младите се земале меѓусебе од истите или од блиските села, или град. Покрај убавината, важно било момата или ергенот да е од чесно, добро и богато семејство. Селските собори биле среќна околност за некои млади да се видат и да се заљубат. Често пати се случувало некои девојки бегалки од соборот да отидат во куќата на нивниот избраник без да побараат благослов од родителите. Свадбата дури и во денешни услови останала како најавтентичен доказ на традицијата, бидејќи оние што го напуштиле своето огниште и живеат во други места, настојуваат да направат свадба како во нивниот стар крај. Свадбата секогаш била во недела и обично се прави наесен и напролет.

Свадбените ритуали во селата на Пијанец и Малешево започнуваат во четврток, а завршуваат во понеделник. Како прва етапа на свадбата е углавата (свршувачката). Треба да се внимава на месечевите мени, за да не се прави свршувачката на расип или гинеш (период кога се намалува месечината), бидејќи се верува дека бракот нема да биде среќен. Периодот од свршувачката до свадбата не е подолг од 3-4 месеци. Кога момчето ќе се вљуби во некоја мома или пак таа желба ќе ја имаат нивните родители, по обичај се испраќаат углавници (стројници) за да бараат согласност од родителите на момата. По добивањето на согласност од родителите на идната невеста, се разменуваат нишани (дарови) меѓу родителите на невестата и младоженецот. Вечерта на денот на свршувачката треба да се внимава на часот кога ќе си тргнат сватовите од домот на идната невеста, односно не смеат да останат после 12 часот на полноќ, за да не ги фати лошиот саат. По завршувањето на свршувачката, започнува подготовката за свадбата. Давачките за подготвување на рубата (чеизот), што со векови претставуваат голем товар за родителите на невестата, не можеле да се отстранат со никакви мерки и останале до денешни дни, иако во помала мера. Гостите се покануваат на свадба во четврток од посебна група 3-4 девојки и момчиња кои се викаат канарии. Поканувањето се врши со чашка ракија која се налева од украсено шише и му се дава на најстариот член на семејството и со шарени бомбони, а поблиските роднини се канат со колаче. На канариите им се дава паричка. На свадба се покануваат сите роднини и пријатели, а по обичај некаде и целото село. Родителите на младоженците одат на гробишта за да ги поканат на свадба починатите од нивните фамилии. На тој ден не се палат свеќи. Во куќата на момчето во четврток се меси плетеница (погача) и посебна погача во која се става метална паричка. Оваа погача се крши на главата на невестата пред да влезе во куќата на момчето. Во петок попладне се меси плетеница (погача) во куќата на девојката. Доаѓа и оркестар и свири свадбарски песни и ора. Оркестарот најчесто е составен од гајда, зурли и тапани, а во поново време, од кларинет, труби и тапани. Тогаш се пеат повеќе народни песни, а некои од нив се карактеристични за овој крај. Плетеницата е една од нив.

Во сабота се прави женска свадба, односно родителите на невестата покануваат свои гости. Сабајлето се собираат сите според однапред направен распоред, помагаат во припрема за јадењето (лупење на компир, дробење зелка и друго).

Тој ден на девојката и се прави фризура кавраци (кадрици) и се облекува во нова облека. Се дочекуваат гостите и се принесува ручек. Невестинската носија се сосоти од с’рмена саја, фута, кошула, чорапи, опинци, монистрен колан, сребрени копчиња и пафта, невестински превез и рачник.

Во неделата е главната свадбена церемонија, пред куќата на младоженецот се собираат сватови. Младоженецот се спрема, бања, бричи и се облекува во свадбарска народна носија составена од путури, кошула, елек, појас, шубара, опинци, торбе и рачник.

Откако ќе биде спремен младоженецот, се качува на коњ и заедно со деверите оди кај кумот за да тргнат по невестата. Кога ќе стигнат пред кумовата куќа трипати сите заедно извикуваат „Кумеееее, дома ле си?“ Кумот излегува со котле пијанечка ракија и филџан, нацрпува со филџанот од ракијата ги пои и им возвраќа со зборовите „Милите гости“. На трпеза се става погача месена од кумата наменета за невестата, се зема корито поклон од кумот и се упатуваат кон куќата на младоженецот каде што со останатите накитени сватови тргнуваат по невестата. Обичај е некој да остане во куќата цел ден додека трае свадбата.

Иако не се применува секаде (многу обичаи се разликуваат од село до село, дури и секоја куќа има свој обичај, свој тертип) пред почетокот на свадбата се прават одредени дејствија со цел да се заштитат младите од лоша магија.

Така на пример утрото на денот на свадбата, свекрвата меси леб и го става на таванот и таму стои се до завршувањето на свадбата. После тоа се дава на свиња или на друго животно од стоката бидејќи тие животни риат напред (само не се дава на кокошка, рие наназад). Тоа значи на младите се да им напредува. Овој обичај е за да ја чува Господ челада на фамилијата.

Рубата, фустанот, костумот, обувката и другите предмети од облеката што ќе ја носат младоженците, се става на кантар да се измери, меѓутоа не треба да се види тежината. Тоа се прави за да не дејствува магија врз младите. Со иста цел мајката на невестата поминува под невестата три пати. Кога невестата ќе дојде дома кај мажот, се прави уште еден обид за заштита од магија: невестата треба да голтне, парченце месо од сопругот (мало парче, кожа од петата обично), а младоженецот да голтне парченце месо од сопругата.

Ако на денот на свадбата врне дожд, невестата треба да ги цалива, бакнува котлите во кои се готви свадбениот ручек за да престане дождот.

Кога ќе пристигнат сватовите се закитуваат. Тоа го прават млади девојки. Една мома во рацете држи послужовник полн со цвеќе, а други моми ги закитуваат гостите кои им ставаат пари на послужовникот.

Сватовите се почастуваат откако ќе влезат во куќата на невестата, со она што е ставено на трпезата. Невестата кога ќе ги слушне сватовите дека доаѓаат, скришум треба да го види младоженецот преку венчалниот прстен. Кога ќе ја земат од дома, ако сака децата да личат на неа треба да се сврти да ја погледне куќата на родителите.

Деверот и младоженецот ја купуваат невестата од постариот брат или сестра, кои ја кријат и не ја даваат и бараат пари од младоженецот, а понекогаш некој на шега може да каже да се пушти младоженецот побрзо за да не се предомисли и да си замине.

Кога ќе се пазарат за невестата, на момчето му покажуваат лажна невеста. А тој го подига белиот превез, гледа дека тоа не е неговата невеста и извикува на глас „Тоа не е мојата невеста!“ а присутните му одговараат „За толку пари-таква невеста!“ Со повторно пазарење, младоженецот повторно дава пари и му ја даваат вистинската негова избраничка.

Невестата го закитува младоженецот со крпче (марамче) и со цвет, потоа деверот и шаферката и на рацете им врзува бела трака, а тие даваат пари. Потоа невестата им закитува крпчиња и на другите гости, а тоа претставува посебна радост за децата. Невестата влегува кај роднините и сватовите и се поздравува со сите. Најпрвин бакнува рака на свекорот, па на свекрвата, се бакнува со младоженецот, а после со другите. На младоженецот му се донесува баница врз која има пржени благи јајца. Тој треба да ја обрне (сврти) баницата со двете раце, ако е храбар да го стори тоа, ќе ја обрне и невестата. Роднините на невестата му викаат дека е плукано во баницата, но тој за да покаже дека ја сака невестата треба да јаде. Свекорот и таткото на невестата фрлаат пари на погача донесена од свекрвата и кој повеќе ќе фрли се смета за побогат. Невестата од дома ја изведува младо машко лице, нејзин род, кој и дава да се напие вода до трипати од десниот чевел, а таа го дарува со дар. Кога невестата ја изведуваат од дома, како и во другите краеви во Македонија, се пее песната:

Црешна се од корен корнеше,
Мома се од маќа делеше,
Проштевај мајко, проштевај,
Проштевај мила роднино.
Досега сам маќа слушала ,
Од сега ќе слушам свекрва,
Свекор, золва, етрва…

За да се омажат и другите немажени моми од улицата, невестата треба да ги влече нозете, од иста причина тие кои и честитаат на венчавката треба да ги повлече за нос.

Излегувањето на невестата од родителскиот дом е проследено со емоции. Овде се јавува двојно чувство. Чувството на радост поради одомувањето на ќерката и чувството на жалење поради напуштањето на родителскиот дом. Некои пеат, а други плачат. Мајката на невестата секако дека е најтажана, бидејќи знае дека ќерката започнува нов живот полн со обврски. Затоа во овој крај често се кажува поговорката „И стреите плачат кога женско ќе се роди.“

Откако ќе завршат обредите во куќата на невестата, младоженецот се качува на бел гривест коњ, а невестата во запрежна накитена кола со мали дечиња и деверите. Сите заедно се упатуваат во црква каде што ќе се изврши чинот на венчавање.

За венчавањето во црква, интересно е верувањето дека откако чинот ќе заврши, од младите, сега веќе венчани, кој прв ќе го стапне другиот, ќе биде главен во семејството. По излегувањето од црква, кумот фрла метални парички и бијат камбаните за да се чуе дека има штотуку венчани младоженци.

Двајца утрчници со коњи одат во куќата на младоженецот за да соопштат дека доаѓаат младоженците. Некои од куќата им дава по едно шише ракија украсено со зелен шимшир. Утрчниците се враќаат на свадбената поворка ја продаваат ракијата на кумот и старекот.

Пред куќата на младоженците, врз младите се фрла жито за да бидат плодни. Невестата преку главата на сите страни од сито фрла жито, бомбони и пари, за да бидат плодни, благи и богати. Невестата фрла пара врзана во крпче на покривот од куќата и како што е парата цврста и ќе остане на покривот така и невестата да биде цврста и да остане во куќата. Кога доаѓа невестата во новиот дом кај момчето и се дава мало дете, подавче, обично машко, таа треба да го штипне и удри по образ, а тоа треба да заплаче, за да се слушне детски плач и во домот на младите. Потоа невестата го дарува подавчето.

Потоа свекрвата ја пречекува со два леба и и ги става под мишки, потоа и дава во раце два бокала вода, ја запашува со фута и со бела шамија, свекорот им става крпа преку вратовите на младите и заедно влегуваат во куќата. Додека влегуваат во куќата кумот со стап удира по младите. Младоженецот треба прв да влезе за да и заповеда на невестата, а таа полека истура вода од садовите што ги држи во раце. Тоа значи како што водата оди лесно, така и животот во домот да е лесен.

Невестата ги дарува поблиските на мажот и кумовите. Додека се даруваат деверите се пее:

Ќитен ми ќитен девере,
Кој ми те толку накити,
Та ти копче не заши?
Имам сестра помала,
та она ме накити,
та ми копче не заши…

По обредите, се преминува на свадбен ручек. Ручекот се служи на ткаени килими и черги што пока- нетите си ги носат од дома заедно со торбе во кое има прибор за јадење и леб.

На посебната трпеза за младоженците, нивните најблиски и кумовите доаѓа пеачка група составена од постари жени кои ги пеат свадбарските обредни песни без придружба на инструменти. „Излези невесто на часната трпеза да цаливаш рака на кумо и стареко да видиш има ле од твојта рода…“ Овде е присутен и викачот, човекот кој со гласно викање кажува кој што донел поклон за младоженците, „Еее… народеее… кумо е донел коритооо…, ќе има придавчеее…“ Кумот божем ја удира со бастун невестата и ја прашува до три пати „ќе ја слушаш ле свекрвата“ а таа треба да се наведне и да каже „ќе слушам“. Се пеат песни, се послужува ручек, а невестата поминува и им бакнува рака на гостите посакувајќи им добредојде, а тие и даваат пари. Невестата му бакнува рака и на својот избраник, а тој и дава метална паричка за да биде цврста. Се пеат весели песни, а кога ќе заврши ручекот започнува орото Копачка кое е пропратено низ целата свадба, потоа ората Ситното, Четворка, Малешевско, Шестка, Елено моме, Циганчица, Дивна Јуда…

Целиот леб донесен на свадбата се сече и се става на трпезата ако остане се дава на гостите во торбињата да не се враќаат празни.

Во понеделник наутро невестата ја будат со музика и таа ги дарува музичарите со по една крпа или кошула. Потоа повторно ја облекува свадбената носија. Младоженецот заедно со деверите оди во куќата на родителите на невестата и лично ја потврдува веста за чесноста на невестата со шише блага ракија подготвена од свекрвата. Мајката на невестата пече кокошки набодени на стапови и украсени со јаболко и цветови и ги дава на деверите. Зетот го даруваат со бовчал’к го гостат со јадење и мезиња, а потоа сите заедно одат во новиот дом на невестата. Еден од деверите пред присутните на бел петел му ја кине главата и деверите ги мачка со крв. (Обичај останат во овој крај од паганството).

Невестата деверите ја носат на вода до најблиската чешма или река, а таа во раце носи два бокала (стомни). Кај чешмата дeверите ги полнат бокалите со вода и невестата со нозе ги истура три пати, а после четвртото полнење ги зема во раце. Таа треба да се напие вода од својот опинок трипати од рацете на деверот, при тоа се пее:

Девер си вода налива,
Снаа му вода разлива,
Девер и се милно молеше,
Снао ле мила снаичко,
Не ми разливај водата,
Зар сам ја скапо платил…
На враќање се пее песната:
Цафнали са две ружи в градина,
Една цафти и окапува,
Друга цафти и заврзува.
Шчо то цафти и окапува,
Това е момината маќа,
Шчо то цафти и заврзува,
Това е момчевата маќа

Кога ќе се вратат деверите со невестата, невестата им полива вода првин на свекорот па после на свекрвата, а тие си го мијат лицето. Потоа им се црнат лицата со јаглен. Во домот на младоженецот и невестата сите доаѓаат и продолжува веселбата. Кумот ги купува печените украсени кокошки од деверите. На кумата и свекрвата им ги соблекуваат гаќите и ги палат, а по селата има обичај да се пали сноб слама. Сите овие обичаи се во знак на чесноста на невестата.

Мајката со други жени (тетки, комшивки итн…) носат благо, торта, баклава и друго кај невестата, а воедно и да видат каде ја дале ќерката, во каква куќа.

Од плетеницата што се разделува, младите кои не се во брак си ставаат под перница парче од погачата и се надеваат дека на сон ќе им се појави оној/онаа за кој/која ќе се мажат/женат.

По завршувањето на свадбата, невестата не смее да доаѓа кај родителите една недела. По една недела зетот, невестата, деверите и кумовите одат на површчанка (првиче), односно на гости кај родителите на невестата.

Превземено од ДЕСТИНАЦИЈА ДЕЛЧЕВО

Автор на текст: Кирчо Анастасов– Главен и одговорен уредник
Користени податоци, сознанија, пишувања од: Димитар Узунски, Васил Маневски, Слободан Момчилов, Зенил Реџепов, КУД Гоце Делчев Делчево

Креирано од:

Кирчо Анастасов

administrator

ГЛАВЕН И ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА БРЕГАЛНИЧКИ ПОРТАЛ
Над 15 години искуство со создавање на содржина на интернет платформи: -blogspot, -facebook, -twitter, -youtube, -instagram,
Експерт за ПР активизам, фотограф, блогер, видео продуцент, CMS web дизајнер, WHM & CPanel хостинг, Систем администратор, оператор со MySQL дата бази.
Градежен инжинер, Менаџмент на проекти, граѓански активист, фармер, планинар, љубител на природата.

See author's posts