Кина денес е економски, политички, воен и технолошки џин кој што и ги фрли ракавиците на САД во борбата за превласт и контрола на светот. Сведоци сме дека се разгорува „Студената Војна 2“ помеѓу САД и Кина. САД и Кина денес водат геополитичка, економска, идеолошка, технолоша војна во од чиј што исход зависи иднината на човештвото. „Скријте ја својата сила, почекајте пригоден час“, Денг Ксијаопинг така ја формулираше кинеската надворешна политика пред 50 години, во периодот на судир помеѓу САД и СССР. Но денес Кина не може повеќе да ја крие својата сила. Во регионот на Индо – Пацификот ќе се реши исходот на судирот помеѓу Кина и САД. Она што е интересно е дека сите држави во Индо – Пацификот имаат поголема трговска размена со Кина отколку со САД, и се зависни од Кина и од кинескиот пазар. За да ја спречи американската поморска надмоќ, Кина создава непробојна А2/АД зона во радиус од 1 500 км во Индо – Пацификот за да го осигура и заштити мега проектот „Еден појас – еден пат“. Но за таа цел Кина прво мора да го реши проблемот со Тајван, за да може да ја проектира својата А2/АД зона и да го заштити мега проектот „Еден појас – еден пат“.
Проблемот Тајван
После победата на комунистите во Граѓанската војна во Кина во 1950 година, поразените сили се повлекоа на Тајван и ја создадоа Кинеската Република. Од 1950 година Тајван е главниот надворешен проблем и предизвик за Кина. Кина за Тајван постојано ја предлага формулата „Една држава – два системи“, но истата постојано е одбивана од Тајван. Воените тензии меѓу Кина и Тајван (САД) деновиве го достигнаа врвот. Тајванскиот министер за одбрана деновиве Киу Гуожен ја обвини Кина дека се подготвува за војна и рече дека Кина може да започне инвазија од целосен обем уште во 2025 година. Ова ќе предизвика сериозна меѓународна криза, бидејќи САД најверојатно нема да останат настрана – Вашингтон постојано повторува дека дефинитивно ќе се залага за Тајван, својот сојузник. Но прашање е колку САД можат да му помогнат на Тајван, и колку време Тајван може да издржи во отворена војна против Кина. Во директна војна Тајван нема никакви шанси против Кина, главната дилема е колку денови ќе и требаат на Кина да го стави Тајван под своја контрола, пред да може САД да му помогне на Тајван.
Од почетокот на октомври, повеќе од 180 кинески воени авиони од различна класа, вклучувајќи и стратешки бомбардери Х-6 способни да носат нуклеарно оружје, постојано влегуваат во тајванската воздушна безбедносна зона. Кинеските воени бродови постојано патрулираат во близина на Тајван. Кинеските воено воздушни сили скоро секој ден вршат патролирање и влегуваат во тајванската воздушна безбедносна зона. Кина ја користи стратегијата која што успешно ја користеше Израел против Египет во „Шестдневната војна“ во 1967 година. Како и Кина денес, и Израел тогаш секојдневно испраќаше авиони во египетската воздушна безбедносна зона. Тоа беше рутина за Израел, и за Египет, кој што не им обраќаше преголемо внимание на таквите акции на Израел, се додека еден ден израелската воена авијација не изврши превентивни воздушни удари врз Египет и за неколку часа успеа да уништи околу 70% од египетската авијација. Израел тогаш оствари импресивна победа над арапските држави – Египет, Сирија, Јордан.
Кинескиот претседател Си Џинпинг, во услови на зголемени тензии околу Тајван, повика на „обединување“ со оваа островска република, која го брани статусот на „независна“ држава (признаена од мал број држави), но од официјален Пекинг и за најголем дел од светот се смета за една од кинеските провинции. Обединувањето „со мирни средства“ ќе биде во најдобар интерес на целата кинеска нација, рече шефот на Кина во саботата, 9 октомври, говорејќи во Домот на народното собрание во Пекинг на церемонијата по повод 110 -годишнината од револуцијата Ксинхај што ја уништи монархијата. Покрај тоа, Си Џинпинг предупреди дека отцепувањето на Тајван нема да заврши добро и ќе предизвика војна.
„Оние кои го забораваат своето наследство, ја предаваат својата татковина и се обидуваат да ја поделат земјата, ќе завршат лошо“, се закани тој. Без да ги именува САД, кои го поддржуваат Тајван, лидерот на НР Кина изјави дека секое надворешно мешање во тајванското прашање е недозволиво и нагласи дека „тајванското прашање е чисто внатрешна работа за Кина“. Изјавата на Си Џинпинг доаѓа во услови на ескалација на конфликтот меѓу Кина и Тајван и зголемената активност на кинеската војска, која го зголеми бројот на летови во воздушната безбедносна зона на Тајван и честопати спроведуваше воени вежби во блиските морски области.
Изградба на билетарални сојузи
Како и САД, и Кина гради сојузи во Азија и Индо – Пацификот со цел заштита на мега проектот „Еден појас – еден пат“ како и неутрализација на американските моќ и сојузи. Кина има една предност пред САД, а тоа е дека Кина за разлика од САД може да ги насочи целата своја сила, енергија и политика на Индо – Пацификот, а САД тоа не можат. Американската воена, политичка и економска моќ и сила е расфрлана низ целиот свет, и САД не можат да ја насочат целата своја сила и моќ против Кина. Поради тоа САД прибегнуваат кон создавање на разни сојузи против Кина.
Но за разлика од САД, кои што имаат искуство со креирањето и создавањето на сојузи ширум светот, Кина нема такво искуство и се соочува со потешкотии, што е резултат на кинеската историја и филозофија во која што немало создавање на сојузи со други држави. Но доколку сака да биде светска сила, Кина мора да им парира на стратешките сојузи на САД AUKUS (САД, Велика Британија, Австралија) и QUAD (САД, Јапонија, Австралија и Индија) во Индо – Пацификот. Кина за таа цел создава билатерални сојузи. Покрај судирот со САД во Индо – Пацификот, за Кина важно е и блокирањето на подемот на Индија, како и решавање на територијалните спорови со соседите (Виетнам, Јапонија, Индија, Филипините, Малезија).
Кина и Русија ги зближува заедничкото непријателство против САД. И денес, како и за време на студената војна важен е триаголникот Вашингтон – Москва – Пекинг. За време на „Студената војна“ помеѓу САД и СССР, во Кина беше позната изреката „додека во џунглата два тигра (САД и СССР) се борат за превласт, мајмунот (Кина) мудро набљудува од некое високо дрво и чека да види кој ќе победи“. Тогаш Кина беше „мајмунот“, но денес Кина е „тигарот во џунглата кој што се бори против другиот тигар (САД), а Русија е „мајмунот’.
За Кина од клучна важност е стратешкиот сојуз со Русија бидејќи тој ја обезбедува северната кинеска граница, што и овозможува на Кина да насочи најголем дел од своите сили и енергија на регионот Индо – Пацифик. Преку Русија по копнен пат, но и преку Северниот морски пат кинеските производи и услуги безбедно стигнуваат во Европа, без над нив да виси заканата дека ќе бидат блокирани по поморски пат од САД. Плус од Русија, Кина добива сензитивни и современи одбранбени технологии. За стратешкиот сојуз Русија-Кина зборува фактот дека кинеската и руската армија со години спроведуваат заеднички големи воени маневри, плус руската и кинеската стратешка авијација започнаа заедно да патрулираат во Азија. Русија се одлучи на Кина да и ја даде технологијата и да изгради најсовремени радари за предупредување од балистички напади, и Русија и Кина работат заедно на развој на нови подморници, транспортни хеликоптери и патнички авиони. Во наредниот период како резултат на тоа што и Кина и Русија се во стратешки судир со САД, се очекува интензивирање и продлабочување на соработката во воената сфера. Покрај стратешкиот сојуз со Русија, за Кина се важни и сојузите со арапските држави Саудиска Арабија, Ирак, Обединетите Арапски Емирати, како и со шиитски Иран за непречена доставка на нафта. Во Индо – Пацификот за Кина од стратешка важност се сојузите со Пакистан поради парирање и блокирање на Индија, со Индонезија за блокирање на Филипините и Малезија, како и сојузите со Тајланд, Мјанмар, Бангладеш.
Постапувајќи по формулата „политиката е голема економија“, од витално значење е за Кина да обезбеди непречена реализација на мега проектот „Еден појас – еден пат“, како и непречено функционирање на кинескиот извоз и увоз со целиот свет. Затоа, Кина сака да создаде поморски воени бази, точки за сеопфатно снабдување, електронско извидување и навигациска поддршка низ целиот свет, но приоритет имаат Индо – Пацификот, Азија и Африка.
Пишува: Тодоровски Дарко
Магистер по меѓународни односи и воен аналитичар
Други колумни од авторот
На 16-ти септември владите на Република Македонија и на Република Косово (кое што не е меѓународно признаено) ја потпишаа СОФА спогодбата која што опфаќа 11 договори за соработка помеѓу Македонија и Косово. Најважните договори се однесуваат на можноста Силите на безбедноста на Косово да влегуваат и престојуваат на територијата на Македонија, физибилити…
Македонија деновиве остана без дипломатски претставник во Русија, една од најмоќните светски држави, и една од петте постојани членови на Советот за Безбедност на Обединетите Нации. После последното заладување на односите, македонско – руските дипломатски односи се наоѓаат на најниско ниво во историјата, и истите во изминатиот период го допреа дното. Од…
Кина денес е економски, политички, воен и технолошки џин кој што и ги фрли ракавиците на САД во борбата за превласт и контрола на светот. Но САД не сакаат да се откажат од превласта во светот, и се решени да го сопрат растот и развојот на Кина. САД се решени да и…
На 27 август на граничниот премин Прешево при обид за влез од Србија во Македонија беше уапсен македонскиот дипломат Миле Миленковски. Тој иако поседувал син дипломатски пасош кој што му обезбедува дипломатски имунитет и заштита, беше уапсен од страна на српската полиција поради Црвена потерница од Интерпол (која што означува итно да…
Деновиве сведоци сме на ескалација на ситуацијата на Косово и Метохија која може да прерасне во ограничена мала војна. Ескалацијата е резултат на неисполнувањето и непочитувањето (пред се од страна на Косово) на Бриселскиот споразум од 2013 година, како и неисполнувањето на договорот кој што Белград и Приштина го подпишаа минатата година…
